Woyzeck (eBook, ePUB)
PAYBACK Punkte
0 °P sammeln!
Georg BüchnerNiemiecki dzialacz rewolucyjny, przyrodnik, pisarz i dramaturg okresu romantyzmu; jako literat zaslynal dopiero w XX wieku.Pochodzil z rodziny lekarzy, cenionych chirurgów, kontynuujac wiec tradycje rodzinna, po ukonczeniu gimnazjum rozpoczal w 1831 r. studia medyczne na Uniwersytecie w Strasburgu, które od 1833 r. kontynuowal na Uniwersytecie w Giessen (z nakazu wielkiego ksiecia Fryderyka I, wszyscy jego podwladni, a Büchner do nich nalezal, byli zobowiazani konczyc studia w ojczystej Hesji).W Strasburgu zareczyl sie z Minna Jaegle, córka poety Jana Jakuba Jaegle, u któreg...
Georg Büchner
Niemiecki dzialacz rewolucyjny, przyrodnik, pisarz i dramaturg okresu romantyzmu; jako literat zaslynal dopiero w XX wieku.
Pochodzil z rodziny lekarzy, cenionych chirurgów, kontynuujac wiec tradycje rodzinna, po ukonczeniu gimnazjum rozpoczal w 1831 r. studia medyczne na Uniwersytecie w Strasburgu, które od 1833 r. kontynuowal na Uniwersytecie w Giessen (z nakazu wielkiego ksiecia Fryderyka I, wszyscy jego podwladni, a Büchner do nich nalezal, byli zobowiazani konczyc studia w ojczystej Hesji).
W Strasburgu zareczyl sie z Minna Jaegle, córka poety Jana Jakuba Jaegle, u którego sie stolowal, pozostawal zanurzony w atmosferze ozywionych dyskusji filozoficznych, bedac gosciem na zebraniach stowarzyszenia "Eugenia" w domu adwokata Stoebera, liberala i francuskiego patrioty. Tam tez na fundamencie materializmu i przyrodoznawstwa uksztaltowal sie jego swiatopoglad. Wydzial medyczny uniwersytetu w Strasburgu byl wówczas osrodkiem republikanskiej opozycji politycznej; Büchner zaangazowal sie w jej dyskusje i dzialalnosc. Byl zwolennikiem rewolucji, która mialaby dokonac sie nie w wyniku spisku elit, ale poprzez bunt mas; podzielal po czesci poglady Babeufa i Saint-Simone'a.
Powrót w rodzinne strony byl dla Büchnera niczym zeslanie, w porównaniu z ozywieniem intelektualnym i pozostajacym pod wplywem kultury francuskiej Strasburgiem, Giessen bylo prowincjonalne i konserwatywne; wkrótce wskutek przygnebienia Büchner podupadl na zdrowiu i przeszedl zapalenie mózgu. Powróciwszy do zdrowia, zaangazowal sie w dzialalnosc polityczna, wspólpracujac z Friedrichem Weidigiem, rektorem szkoly w Butzbach, liberalnym chrzescijanskim demokrata, od którego mial znacznie radykalniejsze poglady. Zalozyl partie pod nazwa Towarzystwo Praw Czlowieka (Gesellschaft der Menschenrechte), do której, na jego wniosek, oprócz studentów nalezeli mieszczanie i rzemieslnicy. W maju 1834 r. napisal manifest polityczny p.t. Goniec Heski (Der Hessige Landbote), akcentujacy sprzecznosc interesów miedzy klasami posiadajacymi i nieposiadajacymi, wystepujacy przeciw monarchii, dobremu samopoczuciu burzuazji i liberalizmowi, pokazujacy zaklamanie ówczesnego parlamentaryzmu; byl to najbardziej radykalny dokument, jaki powstal przed ogloszeniem Manifestu Komunistycznego; przed jego opublikowaniem Wedig wprowadzil zmiany, lagodzac wymowe pisma. Adresatem manifestu w intencji Büchnera miala byc klasa najubozsza: chlopi, bez których jego zdaniem rewolucja nie mogla sie obejsc.
W tym czasie na terenie Niemiec, podzielonych po kongresie wiedenskim na 34 drobne ksiestwa tworzace Zwiazek Niemiecki kontrolowany przez Prusy i Austrie, panowal Metternichowski klimat polityczny - obowiazywaly uchwaly karlsbadzkie z 1818 r., na mocy których osoby podejrzane o udzial w niemieckim ruchu narodowym okreslano jako "demagogów", sledzono, poddawano kontroli policji i prewencyjnym aresztowaniom, a druki cenzurowano. Tuz po publikacji drugiego nakladu Gonca Heskiego, jesienia 1834 jeden z czlonków Towarzystwa, Minnigerode, zostaje aresztowany (nie powiodly sie pózniejsze próby jego uwolnienia; popadl w oblakanie w wiezieniu), skonfiskowano przy nim 150 egzemplarzy manifestu autorstwa Büchnera, który tez stal sie obiektem zainteresowania policji. Przeprowadzono rewizje w jego mieszkaniu, zostal wezwany do sadu na przesluchanie; chwilowo uwolniony od zarzutów, na wezwanie ojca przenosi sie do Darmstadt, do domu rodziców, gdzie spedza kilka miesiecy od sierpnie 1834 do marca 1835. W tym czasie, w ciagu zaledwie pieciu tygodni, napisal dramat Smierc Dantona, w którym dotychczasowy przywódca rewolucji staje sie kontrrewolucjonista, hamujac rewolucje plebejska i dlatego musi zginac, ustepujac miejsca tym, którzy poprowadza dalsze konieczne przemiany. Piszac w pospiechu swoja sztuke, Büchner liczyl na to, ze honorarium za jej wydanie pozwoli mu na ucieczke przed policja, bedaca juz na jego tropie. Nadzieje te zostaly zawiedzione, Karl Gutzkow, który zajal sie publikacja, nie mógl zaoferowac nieznanemu w kregu literatów autorowi satysfakcjonujacego wynagrodzenia. Zreszta sztuka zostala uznana za niemoralna. Tymczasem 1 marca 1835 r. Büchner byl zmuszony opuscic miasto; udal sie potajemnie do Strasburga, gdzie pozostal do konca pazdziernika 1836 r. Byl to niezwykle plodny literacko okres jego zycia. Powstala wówczas nowela Lenz (1835), nawiazujaca do historii Jakuba Michala Reinholda Lenza, wybitnego dramatopisarza okresu Sturm und Drang, zwiazanego z Goethem wiezami uwielbienia i zawisci; ustami literackiej postaci Lenza Büchner wylozyl swoje poglady estetyczne (nowela zostala opublikowana po smierci autora w czasopismie "Telegraf" pod red. Gutzkowa). Nastepnie w odpowiedzi na konkurs wydawnictwa Cotty Büchner napisal komedie romantyczna Leonce i Lena (1836) o silnym zabarwieniu ironicznym, w której pod fasada przedstawiajaca perypetie milosne kryje sie ostra krytyka spoleczna i polityczna. Niedotrzymanie terminu nadsylania prac spowodowalo, ze sztuka nie zostala uwzgledniona w konkursie i zostala wystawiona dopiero po szescdziesieciu latach, 31 maja 1895 r. Kolejnym owocem literackim okresu strasburskiego jest najbardziej dzis znany dramat Büchnera, Woyzeck (1836), oparta na faktach autentycznych historia zbrodni i szalenstwa, bedacych rezultatem sytuacji materialnej i spolecznej tytulowego bohatera, biednego fryzjera wojskowego. Ponadto przed opuszczeniem Strasburga Büchner przetlumaczyl jeszcze dwie sztuki Victora Hugo: Maria Tudor i Lucrezia Borgia oraz ukonczyl prace doktorska o systemie nerwowym ryb oraz opracowal kilka wykladów z zakresu przyrodoznawstwa. W jego rodzinnych stronach doszlo tymczasem do aresztowania Weidiga, który w wiezieniu popelnil samobójstwo, zas czlonkowie tajnego Towarzystwa Praw Czlowieka ulegli rozproszeniu.
Büchner opuscil Strassburg 18 pazdziernika 1836, udajac sie do Zurichu, gdzie otrzymal posade docenta na wydziale przyrodniczym tamtejszego uniwersytetu. W Szwajcarii ukonczyl Woyzecka, powtórnie nawiazal korespondencje z rodzicami (poprzez objecie stanowiska uniwersyteckiego znalazl uznanie w oczach surowego, konserwatywnego ojca), pozostawal w przyjaznych stosunkach z kolegami na uczelni; czul sie jednak zmeczony. Wkrótce zachorowal i zmarl na tyfus 19 lutego 1837 roku; w chorobie pielegnowala go narzeczona.
Niemiecki dzialacz rewolucyjny, przyrodnik, pisarz i dramaturg okresu romantyzmu; jako literat zaslynal dopiero w XX wieku.
Pochodzil z rodziny lekarzy, cenionych chirurgów, kontynuujac wiec tradycje rodzinna, po ukonczeniu gimnazjum rozpoczal w 1831 r. studia medyczne na Uniwersytecie w Strasburgu, które od 1833 r. kontynuowal na Uniwersytecie w Giessen (z nakazu wielkiego ksiecia Fryderyka I, wszyscy jego podwladni, a Büchner do nich nalezal, byli zobowiazani konczyc studia w ojczystej Hesji).
W Strasburgu zareczyl sie z Minna Jaegle, córka poety Jana Jakuba Jaegle, u którego sie stolowal, pozostawal zanurzony w atmosferze ozywionych dyskusji filozoficznych, bedac gosciem na zebraniach stowarzyszenia "Eugenia" w domu adwokata Stoebera, liberala i francuskiego patrioty. Tam tez na fundamencie materializmu i przyrodoznawstwa uksztaltowal sie jego swiatopoglad. Wydzial medyczny uniwersytetu w Strasburgu byl wówczas osrodkiem republikanskiej opozycji politycznej; Büchner zaangazowal sie w jej dyskusje i dzialalnosc. Byl zwolennikiem rewolucji, która mialaby dokonac sie nie w wyniku spisku elit, ale poprzez bunt mas; podzielal po czesci poglady Babeufa i Saint-Simone'a.
Powrót w rodzinne strony byl dla Büchnera niczym zeslanie, w porównaniu z ozywieniem intelektualnym i pozostajacym pod wplywem kultury francuskiej Strasburgiem, Giessen bylo prowincjonalne i konserwatywne; wkrótce wskutek przygnebienia Büchner podupadl na zdrowiu i przeszedl zapalenie mózgu. Powróciwszy do zdrowia, zaangazowal sie w dzialalnosc polityczna, wspólpracujac z Friedrichem Weidigiem, rektorem szkoly w Butzbach, liberalnym chrzescijanskim demokrata, od którego mial znacznie radykalniejsze poglady. Zalozyl partie pod nazwa Towarzystwo Praw Czlowieka (Gesellschaft der Menschenrechte), do której, na jego wniosek, oprócz studentów nalezeli mieszczanie i rzemieslnicy. W maju 1834 r. napisal manifest polityczny p.t. Goniec Heski (Der Hessige Landbote), akcentujacy sprzecznosc interesów miedzy klasami posiadajacymi i nieposiadajacymi, wystepujacy przeciw monarchii, dobremu samopoczuciu burzuazji i liberalizmowi, pokazujacy zaklamanie ówczesnego parlamentaryzmu; byl to najbardziej radykalny dokument, jaki powstal przed ogloszeniem Manifestu Komunistycznego; przed jego opublikowaniem Wedig wprowadzil zmiany, lagodzac wymowe pisma. Adresatem manifestu w intencji Büchnera miala byc klasa najubozsza: chlopi, bez których jego zdaniem rewolucja nie mogla sie obejsc.
W tym czasie na terenie Niemiec, podzielonych po kongresie wiedenskim na 34 drobne ksiestwa tworzace Zwiazek Niemiecki kontrolowany przez Prusy i Austrie, panowal Metternichowski klimat polityczny - obowiazywaly uchwaly karlsbadzkie z 1818 r., na mocy których osoby podejrzane o udzial w niemieckim ruchu narodowym okreslano jako "demagogów", sledzono, poddawano kontroli policji i prewencyjnym aresztowaniom, a druki cenzurowano. Tuz po publikacji drugiego nakladu Gonca Heskiego, jesienia 1834 jeden z czlonków Towarzystwa, Minnigerode, zostaje aresztowany (nie powiodly sie pózniejsze próby jego uwolnienia; popadl w oblakanie w wiezieniu), skonfiskowano przy nim 150 egzemplarzy manifestu autorstwa Büchnera, który tez stal sie obiektem zainteresowania policji. Przeprowadzono rewizje w jego mieszkaniu, zostal wezwany do sadu na przesluchanie; chwilowo uwolniony od zarzutów, na wezwanie ojca przenosi sie do Darmstadt, do domu rodziców, gdzie spedza kilka miesiecy od sierpnie 1834 do marca 1835. W tym czasie, w ciagu zaledwie pieciu tygodni, napisal dramat Smierc Dantona, w którym dotychczasowy przywódca rewolucji staje sie kontrrewolucjonista, hamujac rewolucje plebejska i dlatego musi zginac, ustepujac miejsca tym, którzy poprowadza dalsze konieczne przemiany. Piszac w pospiechu swoja sztuke, Büchner liczyl na to, ze honorarium za jej wydanie pozwoli mu na ucieczke przed policja, bedaca juz na jego tropie. Nadzieje te zostaly zawiedzione, Karl Gutzkow, który zajal sie publikacja, nie mógl zaoferowac nieznanemu w kregu literatów autorowi satysfakcjonujacego wynagrodzenia. Zreszta sztuka zostala uznana za niemoralna. Tymczasem 1 marca 1835 r. Büchner byl zmuszony opuscic miasto; udal sie potajemnie do Strasburga, gdzie pozostal do konca pazdziernika 1836 r. Byl to niezwykle plodny literacko okres jego zycia. Powstala wówczas nowela Lenz (1835), nawiazujaca do historii Jakuba Michala Reinholda Lenza, wybitnego dramatopisarza okresu Sturm und Drang, zwiazanego z Goethem wiezami uwielbienia i zawisci; ustami literackiej postaci Lenza Büchner wylozyl swoje poglady estetyczne (nowela zostala opublikowana po smierci autora w czasopismie "Telegraf" pod red. Gutzkowa). Nastepnie w odpowiedzi na konkurs wydawnictwa Cotty Büchner napisal komedie romantyczna Leonce i Lena (1836) o silnym zabarwieniu ironicznym, w której pod fasada przedstawiajaca perypetie milosne kryje sie ostra krytyka spoleczna i polityczna. Niedotrzymanie terminu nadsylania prac spowodowalo, ze sztuka nie zostala uwzgledniona w konkursie i zostala wystawiona dopiero po szescdziesieciu latach, 31 maja 1895 r. Kolejnym owocem literackim okresu strasburskiego jest najbardziej dzis znany dramat Büchnera, Woyzeck (1836), oparta na faktach autentycznych historia zbrodni i szalenstwa, bedacych rezultatem sytuacji materialnej i spolecznej tytulowego bohatera, biednego fryzjera wojskowego. Ponadto przed opuszczeniem Strasburga Büchner przetlumaczyl jeszcze dwie sztuki Victora Hugo: Maria Tudor i Lucrezia Borgia oraz ukonczyl prace doktorska o systemie nerwowym ryb oraz opracowal kilka wykladów z zakresu przyrodoznawstwa. W jego rodzinnych stronach doszlo tymczasem do aresztowania Weidiga, który w wiezieniu popelnil samobójstwo, zas czlonkowie tajnego Towarzystwa Praw Czlowieka ulegli rozproszeniu.
Büchner opuscil Strassburg 18 pazdziernika 1836, udajac sie do Zurichu, gdzie otrzymal posade docenta na wydziale przyrodniczym tamtejszego uniwersytetu. W Szwajcarii ukonczyl Woyzecka, powtórnie nawiazal korespondencje z rodzicami (poprzez objecie stanowiska uniwersyteckiego znalazl uznanie w oczach surowego, konserwatywnego ojca), pozostawal w przyjaznych stosunkach z kolegami na uczelni; czul sie jednak zmeczony. Wkrótce zachorowal i zmarl na tyfus 19 lutego 1837 roku; w chorobie pielegnowala go narzeczona.
- Ur.
- 17 pazdziernika 1813 w Goddelau k. Darmstadtu
- Zm.
- 18 lutego 1837 w Zurychu
- Najwazniejsze dziela:
- Woyzeck; Smierc Dantona; Lenz; Leonce i Lena
Dieser Download kann aus rechtlichen Gründen nur mit Rechnungsadresse in A, B, BG, CY, CZ, D, DK, EW, E, FIN, F, GR, H, IRL, I, LT, L, LR, M, NL, PL, P, R, S, SLO, SK ausgeliefert werden.
